„Matki. Pieśń na czas wojny”
Marta Górnicka & zespół
Fundacja Chór Kobiet w Warszawie
„MATKI. PIEŚŃ NA CZAS WOJNY” – reż. Marta Górnicka & zespół – Fundacja Chór Kobiet w Warszawie / fot. Bartek Warzecha
„Nasz spektakl mówi o kobietach i wojnie.
O mechanizmach obronnych, o odpowiedzialności.
O naszej reakcji na wojnę w Europie.
O rytuałach przemocy wojennej wobec kobiet i cywili, które są wciąż takie same”.
(Marta Górnicka)
Wojenne rytuały przemocy wobec kobiet są niezmienne. Wojna stawia przed Europą pytania ostateczne: o odpowiedzialność w obliczu zagrożenia i o nasze mechanizmy obronne. Ze świadectw matek i dzieci – Ukrainek, Białorusinek i Polek: tych, które uciekły przed wojną; tych, które uciekły przed prześladowaniem i tych wreszcie, które otworzyły przed nimi domy w Polsce – Marta Górnicka, reżyserka, autorka CHÓRU KOBIET i założycielka Instytutu Politycznego Głosu w Maxim Gorki Theater w Berlinie, tworzy wraz z zespołem spektakl chóralny.
W jego skład wchodzi 21 ukraińskich, polskich i białoruskich kobiet w wieku od 9 do 71 lat, każda z wyjątkowym doświadczeniem politycznym i inną historią życiową, uciekinierek z Mariupola, Kijowa, Irpienia i Charkowa. Ten CHÓR MATEK NA CZAS WOJNY poszukuje nowego, post-operowego głosu chóralnego, nawiązującego do chórów żeńskich z VII w. p.n.e.
Ukraińskie wyliczanki dziecięce, tradycyjne pieśni, zaklęcia i wypowiedzi polityczne miksują się ze sobą.
Spektakl „na czas wojny” rozpoczyna szczedriwka (ukr. щедрівка) – tradycyjna ukraińska pieśń – życzenie szczęścia i odrodzenia. Jej historia sięga czasów przedchrześcijańskich i prawdopodobnie liczy tysiące lat. Rytuał śpiewania szczedriwek wykonywały tylko kobiety lub kobiety z dziećmi, i zawsze dla konkretnej osoby. Wierzono w moc tej pieśni, ufano, że jej słowa i dobre życzenia na pewno się spełnią. Te wyśpiewane życzenia są dziś kierowane do wszystkich ludzi, na nowy czas; na całe życie.
– „W przeszłości CHÓR miał uświęcać wyjątkowość życia, służyć odrodzeniu, odnowieniu. Był siłą przeciwną sile UNICESTWIANIA. I z tej siły czerpie nasz spektakl”
(Marta Górnicka).
– „Kiedy Ukraina krzyczy, potrzebujemy praktyk na długo sprzed narodzin teatru, które przynosi CHÓR. Potrzebujemy teatru z jego siłą zmiany. Z jego siłą zapamiętywania tego, co najpotworniejsze, a co trauma wojny chciałaby usunąć z pola widzenia. Teatru nowych form solidarności i nowego rytuału. Miejsca, w którym lepszy świat jest wyobrażalny i możliwy” (Marta Górnicka dla „Theater der Zeit“).
Spektakl z napisami w języku angielskim oraz ukraińskim.
„MATKI. PIEŚŃ NA CZAS WOJNY” – reż. Marta Górnicka & zespół – Fundacja Chór Kobiet w Warszawie / fot. Bartek Warzecha
Występują:
Liza Kozlova
Palina Dabravoĺskaja
Svitlana Onischak
Kateryna Taran
Svitlana Berestovska
Valeriia Obodianska
Sasha Cherkas
Mariia Tabachuk
Yuliia Ridna
Natalia Mazur
Aleksandra Sroka
Katarzyna Jaźnicka
Bohdana Zazhytska
Anastasiia Kulinich
Hanna Mykhailova
Katerina Aleinikova
Elena Zui-Voitekhovskaya
Kamila Michalska
Maria Robaszkiewicz
Polina Shkliar
Ewa Konstanciak
Twórcy:
koncepcja, reżyseria – Marta Górnicka
libretto – Marta Górnicka & zespół (ukraińsko-białorusko-polski)
muzyka – Wojciech Frycz, Marta Górnicka, tradycyjna muzyka ukraińska, białoruska i polska; cytat ze „Szczedriwki” Nikołaja Leontowicza
choreografia – Evelin Facchini
scenografia – Robert Rumas
kostiumy – Joanna Załęska
asystentka kostiumografki – Maria Wierzbicka
współpraca dramaturgiczna – Olga Byrska, Maria Jasińska
wideo, dokumentacja wideo – Michał Rumas, Justyna Orłowska
projekcje wideo – Michał Jankowski
światło – Artur Sienicki
trenerka głosu i przygotowanie wokalne – Joanna Piech-Sławecka
asystentka reżyserki – Bazhena Shamovich
inspicjentka – Sylwia Mączarowska
asystentka choreografki – Maria Bijak
warsztaty ruchowe – Krystyna Lama Szydłowska
ukraińskie tłumaczenie libretta – Olesya Mamchych
białoruskie tłumaczenie libretta – Maria Pushkina
angielskie tłumaczenie libretta – Aleksandra Paszkowska
konsultacja z zakresu entomuzykologii ukraińskiej – Anna Ohrimchuk
konsultacja dot. ukraińskich zabaw dziecięcych – Venera Ibragimova
tłumaczenie podczas prób – Marharyta Huretskaya
przygotowanie napisów – Zofia Szymanowska
producentki z ramienia Fundacji CHÓR KOBIET – Marta Kuźmiak, Iwa Ostrowska
producentki trasy międzynarodowej z ramienia Fundacji CHÓR KOBIET – Alicja Berejowska, Anna Galas-Kosil
producentka z ramienia Teatru Powszechnego – Magdalena Płyszewska
produkcja – Fundacja CHÓR KOBIET
koprodukcja – Teatr Powszechny w Warszawie; Maxim Gorki Theater (Berlin); Festival d’Avignon; Maillon, Théâtre de Strasbourg – Scène européenne; SPRING Performing Arts Festival (Utrecht); Tangente St. Pölten – Festival Für Gegenwartskultur (Austria)
partnerzy projektu – Teatr Dramatyczny im. Gustawa Holoubka; Nowy Teatr w Warszawie; Euro Scene Festival w Lipsku; Instytut Ukraiński; Fundacja dla Wolności w Warszawie (niezależna, publiczna organizacja non-profit działająca na rzecz migrantów z Ukrainy, Czeczenii, Białorusi, Tadżykistanu i innych krajów, którzy osiedlili się w Warszawie i do których kierowane jest największe wsparcie); „Przystanek Świetlica” (świetlica dla dzieci i młodzieży migranckiej); Solidarny Dom Kultury „Słonecznik” (centrum społeczności ukraińskich artystów w Warszawie)
Premiera: 29 września 2023, Teatr Powszechny, Warszawa.
Premiera francuska: 4 października 2023, Maillon, Théâtre de la Ville de Strasbourg, Strasburg.
Premiera niemiecka: 4 listopada 2023, Maxim Gorki Theater, Berlin.
„Underground Girls”
Emily Reilly i Jakub Skrzywanek
Teatr Ilkhom im. Marka Weila z Uzbekistanu
„Underground Girls”- reż. Jakub Skrzywanek – The Ilkhom Theatre w Taszkiencie Uzbekistan / fot. materiał prasowy
Dawno, dawno temu, w odległej krainie, nadszedł dla kobiet koniec świata. Oto ich historia, ich siła, ich walka o przetrwanie i ich ból. „Underground Girls” to eksploracja wolności i ucisku.
Sztuka powstała w oparciu o:
-Książkę szwedzkiej dziennikarki Jenny Nordberg „Underground Girls of Kabul: In Search of Hidden Resistance in Afghanistan” z 2014 roku. Opowiada ona o praktyce „bacha posh”, co oznacza „ubrana jak chłopiec”. W niektórych afgańskich rodzinach, w których nie urodzili się synowie, praktykuje się sytuację, w której dziewczynki – przed okresem dojrzewania – są ubierane i wychowywane jak chłopcy. Książka opowiada o tym, jak dużą presję społeczeństwo wywiera na kobiety, aby urodziły chłopca, jak różni się wychowanie synów i córek oraz jakie przywileje można uzyskać, ubierając się jak chłopiec.
-Wywiady z afgańskimi kobietami i uchodźcami na temat wydarzeń po dojściu talibów do władzy. Wywiady zostały zebrane przez zespół produkcyjny teatru w marcu 2022 roku. Naoczni świadkowie wydarzeń z sierpnia 2021 roku, którym udało się wyjechać do Uzbekistanu, USA, Kanady, Polski, a także ci, którzy pozostali w Afganistanie, rozmawiali z reżyserem pod warunkiem zachowania anonimowości.
-Historie z Centrum Rehabilitacji Społecznej dla Kobiet Rakhmdillik w Samarkandzie. Kobiety podzieliły się z ekipą produkcyjną historiami przemocy domowej, naruszania ich praw i wolności w Uzbekistanie.
Sztuka “Underground Girls” stara się odpowiedzieć na pytania: Dlaczego społeczeństwo preferuje mężczyzn? Dlaczego wciąż tak trudno nam przyznać, że kobiety i mężczyźni mogą być równi? Projekt bada katastrofalne skutki pozbawienia kobiet wolności. Dziś próbują one walczyć o podstawowe prawa człowieka, o wolność bycia niezależnymi i wykształconymi kobietami. O możliwość decydowania o własnym losie. Spektakl jest próbą oddania głosu tym, których krzyku nie chcemy jeszcze słyszeć.
„Underground Girls”- reż. Jakub Skrzywanek – The Ilkhom Theatre w Taszkiencie Uzbekistan / fot. materiał prasowy